Kılıç Ali Paşa Hamamı, İstanbul'un Tophane semtinde bulunan Osmanlı dönemi eserlerindendir. Hamam, 16. yüzyılda Osmanlı donanmasının amirali olan denizler fatihi Kılıç Ali Paşa tarafından leventlere hizmet vermesi amacıyla Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. İhtişamlı bir mimariye sahip olan hamam, Türk hamam kültürünün en güzel örneklerinden biri olarak kabul edilir. Ana kubbesi, İstanbul hamamları arasındaki ikinci en büyük kubbedir. İç mekanı dikkat çekici bir şekilde süslenmiştir ve geleneksel hamam mimarisinin önemli unsurlarını yansıtır. Tarihi atmosferi ve özgün mimarisiyle dikkat çeken Kılıç Ali Paşa Hamamı, önemli bir kültürel mirastır.
Osmanlı donanmasının en güçlü olduğu dönemi temsil eden Kılıç Ali Paşa, ünü tüm dünyaya yayılmış bir kahraman. 16. yüzyılın başında güney Italya’da Calabria’da doğan Giovanni Dionigi Galeni, henüz çocukken esir düştüğü Osmanlı donanmasında Barbaros Hayrettin Paşa tarafından yetiştirildi; yetenekleri ve becerisiyle sivrildi. İsmi Uluç Ali iken Kılıç ünvanını aldı; Akdeniz’de Osmanlı bayrağını dalgalandıran Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa oldu. Rivayete göre ünlü İspanyol yazar Cervantes’in de ilham kaynağıydı. Ünlü romanı Don Kişot’ta kendisinden “Uçali” olarak bahseder. İtalya'da ise ondan “Occhiali” diye bahsedilir. Doğduğu yer olan İtalyan köyü Le Castella’da büstü bulunmaktadır.
Burası, İstanbul'un liman semti; ticaret, çağdaş sanat, yeme içme ve cazibe merkezi Tophane'nin sembol yapılarından biri.
Işığı geçiren geniş kubbeleriyle Kılıç Ali Paşa Hamamı’nın Mimar Sinan mührünü taşıdığı görür görmez anlaşılıyor. Büyük ustanın son eserlerinden olan Hamam, 1578-1583 tarihleri arasında inşa edilmiş. Dış cepheden rahatça görülebilen açıklıkta harikulade bir silüete sahip. Işığı geçiren fil taşlarıyla bezeli kubbelerin yanında İstanbul'un ikinci en büyük hamam kubbesi olan görkemli ana kubbe 17 metre genişliğinde ve 14 metre yüksekliğinde. İçeri girince bu kubbenin altında yapının güzelliğine insan bir kez daha tanık oluyor.
Hamam, yedi yıl boyunca titizlikle sürdürülen yoğun bir çalışmanın ardından 2012 yılında restore edilerek yeniden hizmete açılmıştır. Kılıç Ali Paşa Hamamı, günümüzde ziyaretçilere hizmet veren bir hamam olarak işlev görüyor.
Video © Kübra Sarıkaya
Avrupa’nın öncü kültür mirası organizasyonu Europa Nostra, Kılıç Ali Paşa Hamamı restorasyonunu 2017 yılının öne çıkan gelişmelerinden biri olarak seçtiklerini kaydederek “yaşayan bir miras olan bu mekanın, mimari ustalık ve işçilik hünerleri sayesinde yeniden canlandığını, Osmanlı banyosunun başlıca örneği olan bu projenin, başarısıyla güçlü bir emsal olduğunu” belirtti. Önemli ölçüde zarar görmüş bölgelerin onarılması ve binanın sağlamlaştırılmasına değinen Jüri, Mimar Sinan’ın yüzyıllar içinde gizlenmiş olan orijinal tasarım unsurlarıyla bu yapıyı yeniden canlandırarak, 16. yüzyıldaki haliyle gözler önüne seren projeye takdirlerini sundu.
Europa Nostra ayrıca; anıtların mimari bütünlüğüne saygı duyan, günümüz modern ihtiyaçlarını karşılamak için etrafa zarar vermeyen tasarım çözümlerinin altını çizdi.
“İkonik Mimar Sinan'dan İstanbul’un merkezinde, geleneksel teknikler ve usta becerilerle inşaa edilmiş önemli bir yapı” olarak tanımladı. Özellikle kubbenin restorasyonuna değinen jüri, “projedeki her detay için titiz bir uğraşı” olduğunu vurguladı.
Kılıç Ali Paşa Hamamı restorasyonu, 2016 Ulusal Mimarlık Ödülleri’nde Mimar Cafer Bozkurt ile Yapı/Koruma kategorisinde Yaşatma Dalı Ödülü kazandı.
Yapı, Proje ve Fikir dalındaki ödüller, 16 Mayıs 2016 tarihinde Ankara’da Akün Sahnesi’nde düzenlenen törende açıklandı.
İstanbul Bienali ile eşzamanlı olarak, Tophane, Karaköy'de Mimar Sinan'ın eseri Kılıç Ali Paşa Hamamı'nda Oliver Beer, mekâna özgü bir kompozisyon olan "Call to Sound"u sundu.
Call to Sound, Oliver Beer'ın akustik rezonansla ve ses, müzik ve mimari arasındaki ilişkiyle çalışan The Resonance Project adlı serisinin bir parçası. Her mimari alan, kendi belirli müzikal notaları olan "rezonans frekansları" ile yankılanır. Bu frekanslar, mekânın boyutları ve geometrisi tarafından belirlenir. Call To Sound'da izleyici, performans içinde mimarinin rezonans frekanslarıyla hareket etmeye davet edilir; tıpkı bir şarap bardağının parmağın ucunda yankılanabileceği gibi. Gerçekten de, bir org borusunun kendi belirli notalarıyla yankılandığı şekilde, Beer, binanın içsel uyumlarını uyandırmak için insan sesleri kullanacaktır. Harmonik yanıt, değişmeyen akustik, fiziksel ve matematiksel yasalara dayanır ve yeni kompozisyon, bu belirli mimariye özgü bir tür mimari çokseslilik haline getirecektir.
Sanatçı, Kılıç Ali Paşa Hamamı'nı nasıl "akore ettiğini" şu şekilde açıklar: "Kılıç Ali Paşa Hamamı 1580'de tamamlandı. Osmanlı binasının yankılandığı notalar, insan sesine yanıt olarak yükselttiği notalar günü geldiğinden beri değişmedi. Binanın geometrisi o kadar mükemmel düzenli ve yüzeyleri o kadar yoğun ve pürüzsüzdür ki, neredeyse devasa ve ince bir müzikal enstrüman olarak tasarlanmış olabilirdi. Binanın harmonik yanıtı, yüzyıllar boyunca aynı kalacak; duvarları içinde hangi dil ve hangi melodiler söylenirse söylensin. Mimar Sinan'ın formunu tasarladığı günlerden beri modern inşaatta genellikle tanınmayan bir şey olan mimari tonalite, çevremize verdiğimiz içgüdüsel bir tepkinin bir parçasıdır. Örneğin, Fransa'daki tarih öncesi mağaralarda, son çalışmalar, belirli güçlü harmonik rezonans noktalarını gösteren mağara resimlerinin ve özel kırmızı işaretlere yoğunlaştığına işaret ediyor."
2 Eylül 2015 Çarşamba günü gerçekleşen etkinliğe her 8 dakikada bir 8 misafir performansı deneyimlemeye davet edildi.
Kompozitör:
Oliver Beer
Müzikal Direktör:
Eray Altınbuken (ITU/MIAM)
Şarkıcılar:
Seren Akyoldaş, Ufuk Atar, Başak Ceber, Nur Diker, Murat Güney, Recep Gül, Baruyr Kuyumcıyan, Deniz Özçelik, Alin Aylin Yağcıoğlu, Canan Tuğberk
https://www.oliverbeer.co.uk/call-to-sound--istanbul
İletişim bilgileriniz.
İle devam et